• Home
• Blogs
• Maatschappelijke opgaven storen zich niet aan gemeentegrenzen. Dat vraagt om andere sturing en samenwerking op IT-gebied.

Blogs

Maatschappelijke opgaven storen zich niet aan gemeentegrenzen. Dat vraagt om andere sturing en samenwerking op IT-gebied.

In een tijd waarin maatschappelijke uitdagingen zoals woningnood, energietransitie en veiligheid zich dwars door gemeentegrenzen bewegen, kunnen gemeenten zich niet langer beperken tot hun eigen kokers. De digitale component van deze opgaven wordt steeds belangrijker, en dat betekent dat IT niet langer een ondersteunende dienst is, maar een strategische pijler. 

In een tijd waarin maatschappelijke uitdagingen zoals woningnood, energietransitie en veiligheid zich dwars door gemeentegrenzen bewegen, kunnen gemeenten zich niet langer beperken tot hun eigen kokers. De digitale component van deze opgaven wordt steeds belangrijker, en dat betekent dat IT niet langer een ondersteunende dienst is, maar een strategische pijler. Toch worstelen veel gemeenten nog met het organiseren van die pijler. 

Over de uitdagingen, kansen en noodzakelijke keuzes voor IT-sturing binnen gemeenten…

1. Wat zijn de grootste IT-uitdagingen voor gemeenten?

Het informatielandschap binnen gemeenten is vaak verouderd en versnipperd. Verouderde systemen zorgen voor starheid, kwetsbaarheden en hoge beheerkosten. Tegelijkertijd stijgen de verwachtingen van inwoners en wordt informatieveiligheid steeds crucialer. Modernisering is noodzakelijk om überhaupt aan beleidsdoelen te kunnen voldoen.

Daarnaast speelt schaarste een centrale rol: het wordt steeds lastiger om voldoende IT-talent aan te trekken én te behouden. Digitalisering kan helpen om werkdruk te verlagen, maar ook dit vraagt kennis en sturing. Daarbij is IT niet meer exclusief voor IT-ers: elke ambtenaar moet in zekere mate datavaardig zijn.

De echte omslag zit in de manier van werken. De klassieke lijnorganisatie voldoet niet meer bij complexe maatschappelijke vraagstukken. Er is behoefte aan multidisciplinaire teams die over organisatiegrenzen heen samenwerken. Denk aan projecten waar beleidsmedewerkers, data-experts en externe partners samen optrekken. Horizontaal sturen, ondersteund door goede portfoliosturing, is daarin essentieel.

2. Hoe maken gemeenten de juiste IT-investeringen?

Veel gemeenten willen vernieuwen, maar verliezen zich in de hoeveelheid initiatieven. Alles tegelijk doen is onmogelijk. Tegelijk wordt zelden gekozen om iets níet te doen. Daar zit het echte knelpunt.

De sleutel ligt in vereenvoudiging en prioritering. Door te innoveren en diensten op nieuwe digitale manieren te organiseren met behulp van bijvoorbeeld data en het bestaande IT-landschap sterk te rationaliserenverminder je beheerkosten en complexiteit. Vervolgens is het zaak om structureel keuzes te maken in vernieuwing. Portfoliosturing helpt hierbij: het maakt expliciet waar je op inzet, wat je laat liggen en hoe dit bijdraagt aan de strategische doelen van de gemeente.

• • • • • • • •

Maatschappelijke opgaven houden zich niet aan gemeentegrenzen. Digitale slagkracht ook niet. Laten we dus niet langer werken langs lijnen die allang zijn vervaagd.

• • • • • • • •

3. Datagedreven werken: hype of hefboom?

Gemeenten bezitten enorme hoeveelheden data, maar benutten dit potentieel nog onvoldoende. Datagedreven werken kan de kwaliteit van beleid en dienstverlening structureel verbeteren. Data voegt scherpte en objectiviteit toe aan besluitvorming, maakt beter verantwoording mogelijk en biedt realtime inzicht in de effecten van beleid.

Dat vraagt om meer dan tooling. Het vraagt om data-expertise, governance en leiderschap. Data is een strategische grondstof geworden. Daarom hoort datagedreven werken niet alleen thuis in het CIO-office, maar net zo goed in het hart van bestuurlijke besluitvorming.

4. Waar liggen de grootste samenwerkingskansen?

Samenwerken is noodzakelijk – maar niet vanzelfsprekend. Gemeenten kunnen simpelweg niet alle expertises zelf organiseren. De grootste kansen liggen in het bundelen van krachten, bijvoorbeeld door regionaal de krachten en de kennis en kunde te bundelen en dienstverlening te standaardiseren. Denk aan gezamenlijke functies op informatiebeveiliging, privacy, datamanagement en portfoliosturing

Daarnaast biedt samenwerking in maatschappelijke opgaven veel potentie. Door digitaliseringsexpertise actief in te brengen in beleids- en uitvoeringsteams, ontstaat meerwaarde. Een goed voorbeeld hiervan is het Common Ground-initiatief.

• • • • • • • •

Gemeenten zijn dataverwerkende fabrieken geworden. Zonder goede IT stopt de dienstverlening. Letterlijk.

• • • • • • • •

5. Hoe houden gemeenten grip op een snel veranderend IT-landschap?

Grip begint met visie: weten wat je wilt bereiken voor inwoners en wat daarvoor nodig is. Van daaruit organiseer je overzicht, eigenaarschap en ritme. Een goed ingerichte portfoliosturing helpt om regie te houden en bij te sturen. Informatiemanagement wordt hiermee geen technische exercitie, maar een integraal onderdeel van strategisch besturen.

Dat betekent ook dat de rol van de CIO verandert. IT is geen ondersteunend loket meer, maar een strategisch onderdeel  in de haarvaten van de organisatie. Zoals een collega het scherp verwoordde: gemeenten zijn dataverwerkende fabrieken geworden. Zonder goede IT stopt de dienstverlening. Letterlijk.

Tot slot

De IT-uitdagingen van gemeenten zijn groot, maar niet onoplosbaar. Ze vragen om durf, samenwerking en vooral om slimme sturing. Portfoliosturing, datagedreven werken en horizontale teams bieden daarin een krachtig instrumentarium.