• Home
• Blogs
• Van Wob naar Woo: impact op het werk van project-, programma- en portfoliomanagers

Blogs

Van Wob naar Woo: impact op het werk van project-, programma- en portfoliomanagers

Op welke manieren heeft de Woo impact op ons werk in de publieke sector, bijvoorbeeld als projectmanager, programmanager of portfoliomanager?

Op 1 mei 2022 is de nieuwe Wet open overheid (Woo) in werking getreden. Deze wet vervangt de bekende Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De afgelopen jaren is het Wob-verzoek, een verzoek tot openbaring van informatie over bestuurlijke aangelegenheden, steeds zichtbaarder geworden in de samenleving. Het wordt actief en gericht als middel ingezet, niet alleen in de (onderzoeks)journalistiek, maar ook door de individuele burger. We kennen er zelfs een werkwoord voor: het ‘wobben.’ Openheid en transparantie is mooi in lijn met het idee van de nieuwe bestuurscultuur, maar hoe pakt dit uit in de vorm van de Woo? Wat is de impact van deze wetswijziging op het werk in de publieke sector als projectmanager, programmanager of portfoliomanager? En minstens zo belangrijk: welk pakkend werkwoord gaat het ‘Wobben’ vervangen?

Nieuwe bestuurscultuur

De actieve openbaarheid van de Woo past goed binnen het idee van de nieuwe bestuurscultuur. Wat er besproken en besloten wordt achter gesloten deuren en in ivoren torens zou (in principe) niet geheim hoeven zijn. Besluiten worden immers integer en zorgvuldig gemaakt en transparantie hierover schept vertrouwen en houdt bestuurders verantwoordelijk. Daarnaast scheelt het ook veel tijd en middelen wanneer ambtenaren minder of geen informatieverzoeken meer hoeven af te handelen. De informatie is tenslotte al gepubliceerd. Het kan hierbij soms gaan over het opzoeken, inzien en behandelen van wel duizenden documenten.

Woo in de praktijk

Echter, de realiteit van actieve openbaarmaking is natuurlijk niet zo simpel als ik het hierboven schets en deze transformatie is zeker impactvol. Bepaalde zaken worden met een reden achter gesloten deuren besproken en besloten, bijvoorbeeld wanneer het persoonsgegevens, bedrijfsinformatie, of gerubriceerde informatie betreft. Deze stukken worden in uitzonderingsgevallen gedeeltelijk zwartgelakt of als geheel niet actief geopenbaard. Daarnaast wordt het (advies)proces tot besluitvorming onder de Woo ook actief geopenbaard. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om adviezen en nota’s van beleidsmedewerkers. Hoewel dit zal verschillen per thema, ambtenaar en de mate van politieke en maatschappelijke aandacht op een dossier, kan dit het gevoel van vrijheid en openheid van de ambtenaar beïnvloeden. Risico is dat niet alles in de nota wordt opgenomen, maar er ook een mondelinge toelichting wordt gegeven of zelfs een (papieren) briefje bij de nota wordt geschreven.

Impact op ons werk

Portfoliomanager stuurt op integrale aanpak

Op welke manieren heeft de Woo impact op ons werk in de publieke sector, bijvoorbeeld als projectmanager, programmanager of portfoliomanager? Hoewel de impact wellicht minder groot is dan bijvoorbeeld voor een beleidsmedewerker of adviseur die regelmatig (beleids)inhoudelijk advies geeft aan een bestuurder, krijgen wij er ook mee te maken. Bijvoorbeeld op het gebied van opslag van informatie. De correcte opslag en archivering van data, zoals e-mails, notulen en memo’s, is bij de Woo namelijk van groot belang. Een portfoliomanager kan hier een waardevolle bijdrage aan leveren door te sturen op een organisatie-brede en integrale aanpak, welke tegelijkertijd een bijdrage levert aan het behalen van de strategische doelen van de organisatie. De correcte én efficiënte opslag van informatie vraagt namelijk om passende en toegankelijke systemen, maar ook om een integrale aanpak binnen de organisatie. Hierbij moeten de Woo, de AVG, de Archiefwet, de interne processen en informatievoorziening en het afstemmingsproces tussen afdelingen in samenhang worden bezien. Tot slot moeten medewerkers opgeleid worden en kan dit vragen om een gedragsverandering.

Bewustwording

Verder is het goed om je bewust te zijn van de Woo en stil te staan bij jouw rol binnen het besluitvormingsproces: Leg je bijvoorbeeld strategische of programmaplannen en adviezen voor aan een minister of wethouder? Dan worden deze plannen en adviezen en onderliggende nota’s actief geopenbaard. Bewustwording zal je daarnaast helpen om de Woo in jouw werk optimaal te benutten, de Woo biedt namelijk ook veel kansen.

Grote kansen

Het helpt je om beter op de hoogte te zijn van ontwikkelingen binnen jouw werkgebied, te leren van anderen, geïnspireerd te raken en over grenzen heen te kijken: Neem eens een kijkje achter de schermen van een andere organisatie op Open Overheid, waar je kan zoeken op thema’s, documentsoorten en organisaties. De Woo stelt je in staat om al vroeg in het strategische besluitvormingsproces op het hoogste niveau mee te kijken ‘bij de buren’ en hun onderbouwing voor het opzetten van bepaalde projecten en programma’s. Laat je hierdoor als portfoliomanager inspireren. Kortom, deze rijkdom aan informatie kan je zeker gebruiken en inzetten – kennis is immers macht.

Woo’en, Wooén, Woo doen, Woohen?

Tot slot, het werkwoord ‘wobben’ moet een passende vervanger krijgen. Er zijn verschillende opties rondom de Woo: Woo’en, Wooén, Woo doen, Woohen? Hoewel ze in mijn oren allemaal feestelijk klinken (als een kreet op een feestje of in de achtbaan), springt er nog niet een uit. Wanneer we over een jaar wat meer gewend zijn aan de Woo, zal er vast een werkwoord bovendrijven. Ik ben ieder geval benieuwd.