19 sep Alles smart: de techniek achter Nederland
Slimme meters en cv-installaties, zorgoplossingen aan huis, beveiligingsinstallaties, verlichting, domotica, smart homes, smart phones, smart buildings, smart industries, smart cities en smart societies: alles lijkt tegenwoordig ‘smart’ te zijn. En als je niet smart bent dan loop je achter, iets wat bij de niet te stuiten opmars van de hedendaagse technologie natuurlijk onwenselijk is. Welkom in de digitale samenleving!
Innovatie en technologische ontwikkelingen zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Alles kan met behulp van elektronica worden gekoppeld en geautomatiseerd en is op afstand uitleesbaar, controleerbaar, meetbaar en soms zelfs maakbaar. Hoe wenselijk is het dat allerlei nieuwe en steeds krachtiger wordende technologie zich meer en meer in ons dagelijks leven wurmt en hoe afhankelijk maakt ons dat? Klopt het dat vandaag de dag alles stil staat zonder techniek? En wat gebeurt er met al die informatie die continu verzameld wordt? ‘Digitalisering en informatisering heeft goede én minder goede kanten’, reageert Robin Dorsman, senior organisatieadviseur bij Intermedius. Dit in Gouda gevestigde adviesbureau is gespecialiseerd in strategisch portfoliomanagement. Zij helpen organisaties bij het optimaliseren van de samenwerking binnen én buiten, waardoor zij flexibeler en succesvoller kunnen acteren. ‘We ondersteunen organisaties in onder andere industrie, overheid, energie en finance. Alles op basis van gezamenlijk gedragen keuzes.’
“Digitalisering en informatisering heeft goede én minder goede kanten”
Verbinding
Dorsman behaalde in 2011 zijn Master of Arts (Politieke Geschiedenis) aan de Universiteit van Leiden en 2016 zijn tweede master in Public Information Management aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Hij houdt zich voornamelijk bezig met vraagstukken omtrent complexe samenwerkingsvormen (bijvoorbeeld ecosystemen) waarbij strategie en informatie belangrijke ingrediënten zijn, zodat organisaties effectief hun meerwaarde kunnen leveren: ‘Het mooie van mijn werk vind ik dat het draait om verbinding. Wil je sturen en keuzes maken op basis van informatie, dan moet je een gemeenschappelijke visie, doelen, plannen en uitvoeringskracht hebben. Wat wil je weten, wat wil je bereiken en hoe ga je dat doen? Ga je data verzamelen, dan moet je heel goed weten waarvoor. Het doel moet duidelijk zijn … en dan nog kunnen organisaties er misbruik van maken. Kijk bijvoorbeeld maar naar het nieuws over de Belastingdienst over het etnisch profileren, dat onlangs naar buiten kwam. Natuurlijk moet onderzocht worden hoe dit kon gebeuren, wat de gevolgen zijn en hoe hier adequaat mee om te gaan. Maar het is voor mij geen reden om te zeggen dat je geen data meer mag verzamelen. Integendeel! Het is juist een reden om partijen aan elkaar te verbinden in een ecosysteem om door middel van gedragen waarden, normen en belangen te bepalen wat kan en mag. Een ecosysteem als een netwerk van organisaties en mensen: een verzameling van verschillende partijen uit allerlei sectoren, met verschillende achtergronden, verschillende belangen en dus ook verschillende agenda’s, met verschillend aanpassingsvermogen aan technieken die met elkaar interacteren en elkaar in balans houden. Dergelijke ecosystemen bestaan op basis van normen en waarden en gezamenlijke belangen. Door data te delen, verklein je de kans dat een partij misbruik maakt van de verzamelde informatie. Bovendien is het natuurlijk zo dat veel partijen het best alleen kúnnen doen, maar de vraag is of ze het ook alleen móeten doen. Gezamenlijk bereik je meer en ben je sterker.’
Van Smart City naar Smart Society
Dat meer samenwerken is ook te zien in de ontwikkeling van Smart City naar Smart Society: het samen bouwen aan de digitale samenleving in Nederland, zoals dat sinds een aantal jaren gaande is in ons land. Overheden, bedrijven, kennisinstellingen én inwoners werken daarin samen aan maatschappelijke vraagstukken zoals de energietransitie, mobiliteit, langer zelfstandig thuis wonen, veiligheid en werkgelegenheid. Daarnaast hebben gemeenten, waaronder Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven, de handen ineengeslagen om gezamenlijk de digitale transitie vorm te geven. Dit heeft in 2017 geresulteerd in de opstelling van een gezamenlijke Smart City Agenda en in 2019 tot steun aan de ambities en doelstellingen van de Smart Society Agenda.
Het gaat daarbij om het delen van smart oplossingen voor maatschappelijke opgaven. Dorsman: ‘Gemeentelijke overheden verzamelen continu data over bijvoorbeeld verkeer, veiligheid, geluid, luchtvervuiling, etc. Slimme lantaarnpalen hangen vol met sensoren, die werkelijk alles meten. Maar ook bedrijven verzamelen voortdurend data over ons en onze gangen. Zo kun je een bericht krijgen op je telefoon als je in de buurt bent van een winkel met een aanbieding waar je interesse in hebt. Of je krijgt een filemelding op je routeplanner. De openbare ruimte digitaliseert kortom steeds verder. Is dat nu het Big Brother is watching you waar we bang voor zijn? De aantasting van onze privacy? Naar mijn idee leven we al lang in een ‘big brother’ samenleving, zonder het negatiever te maken dan het is. Maar het is wel een open samenleving, waarbij de overheid nog altijd de juridische spelregels bepaalt op basis van normen en waarden en gezamenlijke belangen. En inwoners zijn gelukkig steeds mondiger en laten echt wel van zich horen als zich onjuistheden of onregelmatigheden voordoen.’
Nieuwe generatie mobiel netwerk 5G
Digitalisering en het verzamelen, uitwisselen en beschikbaar stellen van grote hoeveelheden data vragen om een supersnel en betrouwbaar netwerk zonder noemenswaardige vertraging. Verkeersmeldingen en slimme verkeerslichten, zelfrijdende auto’s, medische toepassingen en robots die taken uitvoeren op basis van informatie van sensoren vragen immers om real time informatie. De huidige mobiele 4G-netwerken zijn daarvoor ongeschikt en daarom wordt momenteel hard gewerkt aan de aanleg van een 5e generatie (5G) draadloos systeem: een supersnel netwerk, waarvoor een nieuwe infrastructuur aangelegd moet worden en lantaarnpalen en ander straatmeubilair uitgerust zullen worden met tal van kleine antennes.
De komst van 5G leidt inmiddels tot een stevige discussie tussen voor- en tegenstanders: artsen, wetenschappers, inwoners en politici maken zich zorgen over de gezondheidseffecten voor mens, plant en dier door de toenemende stralingsbelasting door 5G. Anderen daarentegen zijn van mening dat het stralingsniveau van 5G vergelijkbaar of zelfs minder zal zijn dan het huidige 4G. Toekomstig wetenschappelijk onderzoek zal de schadelijkheid van elektromagnetische straling dan ook moeten uitwijzen.
Dit artikel is in augustus 2019 gepubliceerd in het blad Insights van ULC Groep.
